Online veiligheid voor kinderen
Kinderen brengen behoorlijk wat tijd door online. Chatten met vriendjes en vriendinnetjes, online spelletjes spelen, of video’s kijken via YouTube. Dat brengt de nodige risico’s met zich mee. Voor cybercriminelen maakt de leeftijd namelijk niet uit: ieder device is een doel. Houd daarom een oogje in het zeil, en zorg dat je kind ook online een veilige omgeving heeft.
Wat is cybercrime precies?
Uit onderzoek van het CBS blijkt dat kinderen en volwassenen in de leeftijd 12 tot en met 25 jaar het meest online zijn op social media in Nederland. Zij zijn daarom de grootste groep mensen die slachtoffer kan worden van cybercrime. Cybercrime is een digitale vorm van criminaliteit waarbij internetcriminelen inbreken op een device, zoals een smartphone, een tablet of een laptop. Daar stelen zij persoonlijke gegevens of zelfs je identiteit om vervolgens je rekeningen te kunnen plunderen of andere criminele activiteiten uit te kunnen voeren.
Grote bedrijven en bekende mensen zijn vaak slachtoffer van cybercrime, omdat er daar over het algemeen veel te halen valt. Toch moet je niet onderschatten hoe vaak particulieren de dupe zijn van cybercriminaliteit. Zij kunnen niet alleen het slachtoffer worden door inbraak in eigen devices, maar ook door gestolen gegevens van grote bedrijven waar ze bijvoorbeeld een account hebben. Wanneer er daar sprake is van een datalek kunnen criminelen alsnog toegang krijgen tot persoonlijke gegevens. Let daarom altijd extra goed op: bij jezelf, maar ook bij je kinderen.
Bespreek cybercrime met je kinderen
De beste tips voor ouders is om met hun kinderen in gesprek te gaan over het begrip cybercrime. Vertel ze wat het precies is en welke verschillende soorten cybercriminaliteit er bestaan; doe dat al vanaf het moment dat ze op internet kunnen en willen. Bespreek de diverse mogelijkheden: van diefstal tot cyberafpersing en van malware tot oplichting. Het is een feit dat cybercrime explosief is toegenomen de laatste jaren – alleen al tijdens de coronacrisis steeg het aantal slachtoffers van digitale oplichting. Hoe ga je precies met kinderen in gesprek over dit onderwerp?
Simpel: des te jonger het kind, des te eenvoudiger je het uitlegt. Vertel dat er dieven op internet te vinden zijn die net als in de echte wereld spullen proberen te stelen. Houd het verhaal vooral luchtig en duidelijk om eventuele angsten te voorkomen. Is je kind al wat ouder? Bespreek dan meer met ze over dit onderwerp en vertel meer over verschillende soorten cybercrime, zoals phishing en smishing (fraude via sms-berichten, wat bijvoorbeeld veel gebeurt met mensen die zich via sms of WhatsApp voordoen als een bekende of een pakketbezorger).
Deel nooit persoonlijke gegevens met mensen die je niet kent. Denk hierbij aan je adres, je paspoortnummer en je bankrekeningnummer, maar ook aan foto’s of video’s.
Algemene tips kinderen en cybercrime
Cybercrime bestaat namelijk uit meer dan alleen gegevens stelen. In een gesprek met je kind(eren) over cybercrime, is het aan te raden om de volgende onderwerpen te bespreken:
- Deel nooit persoonlijke gegevens met mensen die je niet kent. Denk hierbij aan je adres, je paspoortnummer en je bankrekeningnummer.
- Deel geen persoonlijke (of intieme) foto’s via het internet, ook niet met mensen die je wel denkt te vertrouwen.
- Veel cybercrime komt binnen via spam en phishing in mailboxen. Klik nooit zomaar op links en bijlagen van afzenders die je niet kent. Controleer eventueel altijd het e-mailadres of laat dat door een volwassene doen.
- Twijfel je of je een mailbericht, een persoon of iets anders online kunt vertrouwen? Schakel dan altijd een volwassene wanneer je twijfels hebt. Hierbij geldt: je kunt beter één keer te vaak vragen dan helemaal niet.
- Accepteer geen vriendschapsverzoeken of volgverzoeken van profielen van mensen die je niet kent.
- Voor volwassenen: stel sterke wachtwoorden in met verschillende letter- en cijfercombinaties evenals symbolen en andere mogelijke moeilijk te raden toevoegingen. Verander regelmatig de wachtwoorden en blijf hierin onvoorspelbaar.
- Cyberpesten is ook een onderdeel van cybercrime. Hiermee kunnen kinderen bijvoorbeeld worden gechanteerd. Spreek met je kinderen af dat zodra er online gepest wordt ze dat direct aan jou vertellen.
Hacken voorkomen met deze handige tips
Hoewel er altijd een (minimaal) gevaar is om gehackt te worden, is er wel een aantal stappen dat je kunt zetten om de kans op hacken te minimaliseren. Een van de belangrijkste tips om op te volgen is om de devices van je kind(eren) regelmatig te updaten wanneer dat mogelijk is. Beschik je bijvoorbeeld over een iPad of een iPhone dan is er met regelmaat een iOS-update beschikbaar. Deze updates zijn er niet voor niets – ze repareren bijvoorbeeld ontdekte lekken en veiligheidsrisico’s. Andere tips die je kunt opvolgen zijn onder andere:
Gebruik een wachtwoordmanager
Zoals hierboven beschreven zijn sterke wachtwoorden onmisbaar in een ijzersterk systeem om hackers te weren van de devices van je kinderen. Het liefst heb je voor iedere website en ieder online systeem een uniek wachtwoord van letters, cijfers en symbolen. Omdat je deze ietwat lastige wachtwoorden waarschijnlijk nooit helemaal zelf kunt onthouden is het aan te raden om een betrouwbare wachtwoordmanager te gebruiken. Via zo’n manager kun je ook unieke wachtwoorden creëren.
Kies voor een (betaalde) VPN
Tegenwoordig kunnen je kinderen eenvoudig anoniem internetten met gebruik van een VPN. Een VPN zorgt ervoor dat je locatie niet bekend is, waardoor eventuele hackers (en zelfs je eigen provider) geen idee heeft waar je precies bent. Kies hierbij wel altijd het liefst voor een betaalde VPN om zo gegarandeerd te kunnen profiteren van optimale beveiliging. Een VPN kun je overigens niet alleen instellen op je laptop, maar ook op een tablet, iPad of smartphone.
Stel tweestapsverificatie in
Het hebben van sterke wachtwoorden is natuurlijk al een slimme zet, maar hierbij kun je nog een stapje verder gaan. Zorg dat alle accounts van je kinderen beveiligd zijn met sterke wachtwoorden én tweestapsverificatie. Een wachtwoord kan namelijk nog wel zo moeilijk te raden zijn; in het geval van een datalek kan het alsnog zo zijn dat je gegevens worden gestolen. Kies je echter voor tweestapsverificatie dan moet er bij het inloggen naast het wachtwoord nog een device worden gebruikt om de inlogpoging te verifiëren. Een hacker of cybercrimineel kan daar niks mee, omdat diegene niet over het andere device beschikt.
Check de veiligheid van de website
Wat ook belangrijk is, is dat je online in alle veiligheid kunt surfen. Er is een simpele manier om te controleren of je een veilige verbinding hebt – kinderen kunnen dit ook controleren. Leer je kinderen aan dat ze altijd kijken in de URL-balk of er een gesloten slotje voor de URL staat. Wanneer dat het geval is, is de website veilig. Staat er een slotje dat geopend is voor de URL dan kun je niet veilig surfen. Meestal krijg je hierbij een melding te zien dat er mogelijke cybercriminelen zijn die je gegevens proberen te stelen. Let daar dus goed op.
Cybersecurity basics: aan de slag met software
Bovenstaande tips zijn handig om veiliger te surfen. Kijk daarnaast eens naar de veiligheid van het device zelf. Installeer bijvoorbeeld een anti-virusprogramma op de apparaten van kinderen. Op een laptop of pc moet je meestal speciale software kopen en downloaden; op tablets en smartphones zit vaak al een standaard anti-virusscanner. Controleer alle devices die kinderen gebruiken en zorg ervoor dat alle apparaten zo goed mogelijk beveiligd zijn om eventueel hacken tegen te gaan.
